Η σκοτεινή πλευρά των ζωολογικών κήπων

Της Όλγας Κήκου
Δυσάρεστη έκπληξη αποτέλεσε το γεγονός της “δολοφονίας” για κάποιους ή “ευθανασίας” για άλλους της μικρής αρσενικής καμηλοπάρδαλης με το όνομα Μάριους σε ζωολογικό κήπο της Δανίας. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους, το ζώο θανατώθηκε επειδή “τα γονίδιά του ήταν ικανοποιητικά εκπροσωπημένα στον πληθυσμό του είδους του στους Ευρωπαϊκούς ζωολογικούς κήπους”. Η πρόθεση θανάτωσης του ζώου οδήγησε σε διαμαρτυρίες που όμως δεν κατάφεραν να ανατρέψουν τη θανάτωσή του και τον μετέπειτα τεμαχισμό του, γεγονός που αποτέλεσε δημόσιο θέαμα ακόμη και για παιδιά. Το πρόσφατο συμβάν έφερε στην επιφάνεια πολλά θέματα σχετικά με τις πρακτικές των ζωολογικών κήπων αλλά και την ευθύνη από την πλευρά όσων αποδέχονται το ρόλο του ζώου – αντικειμένου.

Ο Ερημίτης δεν πωλείται

Περιοχές φυσικού κάλλους, που θα έπρεπε να προστατεύονται ιδιαίτερα, γίνονται βορά για άπληστους επενδυτές στο όνομα της εξυπηρέτησης του χρέους και της «ανάπτυξης» με τις αποικιακού τύπου εκποιήσεις, που προωθεί η κυβέρνηση της χώρας μας. Μέσα σε αυτές είναι και το οικοσύστημα του Ερημίτη, στην περιοχή της Κασσιώπης στη βορειανατολική Κέρκυρα.

Το οικοσύστημα Ερημίτης είναι δασική έκταση, με μεγάλη ακτογραμμή, περιέχει τρείς λίμνες και είναι βιότοπος του θηλαστικού βίδρα (lutra-lutra) και τόπος παραμονής αποδημητικών πτηνών. Η κυβέρνηση εκχωρεί 500 περίπου στρέμματα από το οικοσύστημα στην καναδικών συμφερόντων εταιρεία NCH Capital για 99 χρόνια. Η παραχωρούμενη έκταση περιλαμβάνει δάσος, παραλίες και μία λίμνη, που γειτνιάζει με μία ακόμη. Επίσης στην εκχωρούμενη περιοχή υπάρχει ναυτικό οχυρό, το οποίο εξυπακούεται ότι δεν μπορεί να γίνει ιδιωτικό και ούτε μπορεί να μετατεθεί γιατί η θέση, στην οποία βρίσκεται έχει επιλεγεί ως η μόνη κατάλληλη.
Η NCH Capital, που σημειώνεται ότι είναι real estate, έχει παρουσιάσει τα σχέδια της για δημιουργία ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων και τουριστικών κατοικιών και αναζητεί κατασκευαστική εταιρεία, που θα αναλάβει την οικοδόμηση του έργου, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει εκδηλωθεί σχετικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τα σχέδια, πολεοδομούνται 180 στρέμματα, βάσει του ΕΣΧΑΔΑ, 36.400τ.μ θα καλυφθούν από κτήρια, ξενοδοχείο, καταστήματα, ταβέρνες και τουριστικές κατοικίες προς πώληση. Ο υπόλοιπος χώρος θα χρησιμοποιηθεί για λιμενικές εγκαταστάσεις καθώς και αθλητικές και ψυχαγωγικές.
Τόσο οι ξένοι επενδυτές, όσο και οι ντόπιοι, που είναι υπέρ αυτής της κατασκευής εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία της κρίσης, χρησιμοποιούν το επιχείρημα της δημιουργίας θέσεων εργασίας, είναι όμως έτσι; Αυτή τη στιγμή η περιοχή της Κασσιώπης είναι δημοφιλής προορισμός ήπιας τουριστικής μορφής. Το πανέμορφο παρθένο τοπίο του Ερημίτη προσελκύει παραθεριστές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που διαμένουν σε βίλλες και μικρότερα καταλύματα της περιοχής, τρώνε στις παραδοσιακές τοπικές ταβέρνες και κάνουν τις αγορές τους από τα τοπικά καταστήματα. Στην Κασσιώπη δεν εργάζονται μόνο οι κάτοικοι από τα γύρω χωριά αλλά και από άλλες περιοχές της Κέρκυρας.
Είναι φανερό ότι αν γίνει η επιχειρούμενη επένδυση, εκτός από την αλλοίωση του τοπίου και την οικολογική καταστροφή, που θα επηρεάσει τη χλωρίδα και την πανίδα, δημιουργείται μια σειρά άλλων προβλημάτων, όπως οι οχλούσες δραστηριότητες της περιόδου της κατασκευής και στη συνέχεια η διοχέτευση των λυμάτων και της δηλητηριώδους αλμολάσπης, που θα παράγεται από την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού για να καλυφθούν οι ανάγκες υδροδότησης του συγκροτήματος. Οι επισκέπτες του νησιού, που επιλέγουν διακοπές με κολύμπι σε ήσυχη παραλία και περπάτημα στα μονοπάτια του Ερημίτη, σίγουρα θα απομακρυνθούν και θα αντικατασταθούν από άλλους, που επιλέγουν να διαμένουν σε συγκρότημα all inclusive, περνώντας τις μέρες τους και τις νύχτες τους μέσα στο συγκρότημα, που θα εξυπηρετεί όλες τις ανάγκες τους.
Τα τοπικά καταλύματα θα υποβαθμιστούν, τα καταστήματα θα υπολειτουργούν, οι ιδιοκτήτες μικρών θαλάσσιων μέσων αναψυχής και ημερόπλοιων θα αφανιστούν με αποτέλεσμα να χαθούν πολλές από τις σημερινές θέσεις εργασίας. Όσο για τις υποσχόμενες νέες θέσεις εργασίας από την «ανάπτυξη», που θα ακολουθήσει, θα είναι ανάλογες της «ανάπτυξης», που φέρνουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις. Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα καλυφθούν τοπικά και αν προσληφθούν και κάποιοι ντόπιοι, οι συνθήκες εργασίας δεν θα έχουν καμία σχέση με τις ήδη υπάρχουσες. Στις μικρές τοπικές επιχειρήσεις η σχέση εργοδότη-εργαζόμενου είναι ανθρώπινη, στις απρόσωπες πολυεθνικές στη σημερινή συγκυρία της οικονομικής κρίσης, ο εργαζόμενος είναι καθαρά αντικείμενο εκμετάλλευσης. Εργασία με βραχύχρονη σύμβαση, εξαντλητικό ωράριο, πολύ χαμηλές αποδοχές και συχνά χωρίς ασφάλιση.
Όπως έχουν δείξει παραδείγματα άλλων χωρών, ο τουρισμός με θέρετρα που έχουν πνιγεί στο τσιμέντο και με ξενοδοχεία all inclusive, που προμηθεύονται ακόμη και τρόφιμα από μακρινές αγορές, δεν είναι πια βιώσιμος. Αντίθετα, η ήπια μορφή τουρισμού, ενισχύει την τοπική οικονομία με την προμήθεια αγροτικών και βιοτεχνικών προϊόντων από την ντόπια αγορά. Οι τουρίστες με οικολογική συνείδηση, που επιθυμούν να βιώσουν διαφορετικές εμπειρίες, να απολαύσουν τις ομορφιές της φύσης και να γευτούν τα νόστιμα φρέσκα εδέσματα του τόπου που επισκέπτονται, αυξάνονται συνεχώς.
Όποιος θέλει να βοηθήσει την Ελλάδα σε αυτόν το δύσκολο καιρό, μπορεί να τη βοηθήσει ουσιαστικά με την ανακαίνιση ερειπωμένων σπιτιών, την αναβίωση εγκαταλειμμένων οικισμών και την αξιοποίηση κτημάτων για αγροτουρισμό, που θα δώσει μια ανάσα στους χειμαζόμενους αγρότες μας. Η Κέρκυρα δεν έχει έλλειψη από ξενοδοχεία και βίλες, αυτό που χρειάζεται είναι να διατηρήσει ως κόρην οφθαλμού τα πανέμορφα, παρθένα τοπία, που έχουν μείνει. Η εσφαλμένη «αξιοποίηση» που έγινε στο παρελθόν, όχι μόνο δεν αποτελεί άλλοθι για νέα ανάλογη αλλά αποτελεί εμπειρία για αποφυγή της.
Ακόμη, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι ο επενδυτής θα έχει δικαίωμα αναγκαστικής απαλλοτρίωσης των όμορων δασικών χώρων, που σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία δεν είναι οικοδομήσιμοι και αν γίνει η αρχή, τι μπορεί να μας εγγυηθεί ότι στο μέλλον δεν θα εκποιηθεί και η υπόλοιπη έκταση του Ερημίτη.
Εμείς, που θέλουμε να διατηρήσουμε την ομορφιά και τις παραδόσεις του νησιού μας, ακόμη κι αν μας συνέφερε οικονομικά, δεν θα δεχόμαστε ποτέ να ξεπουλήσουμε τον Ερημίτη, θέλουμε να τον φυλάξουμε για να τον απολαύσουν και οι γενιές που έρχονται.
Κάποια πράγματα δεν πωλούνται, κάποιες όμορφες γωνιές της γης δεν επενδύονται με τσιμέντο!
Βέρα Κορωνάκη,
Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας
Mέλος του ΔΡΟ

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Αυγή, 17/12/14

Αγροοικολογία και διατροφική κυριαρχία

Μια ενδιαφέρουσα ανακοίνωση που μας αφορά όλους!

Αγαπητοί φίλοι, συναγωνιστές, συνοδοιπόροι και συνονειρευτές!

Μετά την παγκόσμια συνάντηση στο Μιλάνο στο Expo Dei Popoli για την Αγροοικολογία ως Λύση στα Διαταραγμένα Συστήματα που βιώνουμε, ανέλαβα την εκπροσώπηση στην Ελλάδα του URGENCI -του κινήματος της ΚΥΓΕΩ (Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία) μιας και το κομμάτι αυτό εδώ και κάποιο διάστημα έχει μείνει αναντιπροσώπευτο από ελληνικής πλευράς.

Η ΚΥΓΕΩ πανευρωπαϊκά αριθμεί πάνω από 4.000 ομάδες με 465.000 μέλη και 6.300 παραγωγούς. Στη χώρα μας θα μπορούσε να αποτελέσει σαφή εναλλακτική στο επόμενο διάστημα που θα εξασφαλίσει την επιβίωσή μας, "παντρεύοντας" ομάδες καταναλωτών με αγρότες που αναλαμβάνουν να καλλιεργούν την τροφή τους σε αντάλλαγμα ανάληψης μέρους της οικονομικής ευθύνης του παραγωγού.

Στο Μιλάνο έγινε η πρώτη συνάντηση της ομάδας για δημιουργία Πανευρωπαϊκού Καταστατικού Χάρτη αναφορικά με την ΚΥΓΕΩ. Στόχος είναι να διασφαλίσουμε ότι ο όρος ΚΥΓΕΩ θα προφυλαχτεί από την εμπορευματοποίηση και την παραπλάνηση των καταναλωτών. Μέσα στο επόμενο διάστημα θα δημιουργήσουμε ένα πρώτο προσχέδιο το οποίο θα παρουσιάσουμε στην
Ευρωπαϊκή Συνάντηση για την Αγροοικολογία και τη Διατροφική Κυριαρχία αυτό τον Σεπτέμβρη στο Βερολίνο. Στη συνέχεια και μέχρι το τέλος του έτους θα περάσει από τις εθνικές επιτροπές -όπου αυτές υπάρχουν ή από τα κατά τόπους υπάρχοντα εγχειρήματα ΚΥΓΕΩ για επικύρωση.

Μιας και στην Ελλάδα είμαστε ακόμα στα σπάργανα, αποφασίσαμε να κάνουμε ένα κάλεσμα σε μια Πρώτη Πανελλήνια Συνάντηση ΚΥΓΕΩ (πιθανότατα) στις 27 και 28 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη στο κτήμα Λίτσα. (Δεν επιλέξαμε σαββατοκύριακο γιατί με τις επικείμενες εκλογές που κανείς δε ξέρει πότε ακριβώς θα γίνουν, τα σαββατοκύριακα είναι επίφοβα!)

Το τελικό πρόγραμμα δεν έχει διαμορφωθεί πλήρως ακόμα, αλλά πιθανότατα θα περιλαμβάνει και παρουσίαση / συζήτηση ανοιχτή σε καταναλωτές και αγρότες, ενδιαφερόμενες ομάδες κλπ ώστε να ξεκινήσουν άμεσα νέα τέτοια εγχειρήματα σε όλη τη χώρα.

Επίσης, θα βρίσκεται μαζί μας αντιπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Συντονιστικού της La Via Campesina -της μεγαλύτερης από-τα-κάτω παγκόσμιας οργάνωσης που αφορά τα δικαιώματα των αγροτών με πάνω από 2 εκατ. μέλη σε όλο τον κόσμο. Στόχος θα είναι η δημιουργία ένωσης εναλλακτικών αλληλέγγυων αγροτών που θα λειτουργήσει σαν αντιπρόσωπος της LVC στην Ελλάδα και θα ασχολείται τόσο με πρακτικά όσο και με κινηματικά θέματα -μέθοδοι παραγωγής, πόροι, σπόροι κλπ, διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων, συστήματα εναλλακτικής διακίνησης και εξαγωγές, κοινωνικές συνθήκες στον αγροτικό τομέα, πίεση για αλλαγή πολιτικής και νομοθεσίας εντός και εκτός των συνόρων και άλλα σχετικά θέματα που άπτονται και των βασικών πυλώνων της
Διατροφικής Κυριαρχίας.

Σε πρώτη φάση λοιπόν θέλουμε να κυκλοφορήσει η πληροφορία για τη συνάντηση αυτή και όσοι ήδη ασχολούνται με ΚΥΓΕΩ να επικοινωνήσουν με το csagreece@gmail.com <mailto:csagreece@gmail.com> ή με το 6977009470 για να δηλώσουν συμμετοχή -από πλευράς διοργάνωσης θα μας ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε πόσα άτομα θέλουν να παρευρεθούν από κάθε ομάδα για να κανονίσουμε ανάλογα τον προϋπολογισμό μας. Επίσης, όσοι ενδιαφέρονται να βοηθήσουν στην οργάνωση και διεξαγωγή είναι πάντα πρόθυμοι και μπορούν
να επικοινωνήσουν δηλώνοντας το ενδιαφέρον τους! Και βέβαια εξαπλώστε την πληροφορία αυτή παντού!

Ευχαριστούμε και σας περιμένουμε!

Τζέννυ Γκιουγκή

Επιτρέπεται οι ριζοσπάστες να παρκάρουν σε ελεγχόμενους χώρους στάθμευσης ιδεών;

Στις πολύ ενδιαφέρουσες επισημάνσεις του Δημήτρη Χρυσαφίδη, για το μέλλον της χώρας μας («plan E»), πριν συγκεκριμενοποιήσουμε το τι ακριβώς ζητάμε, παίρνω αφορμή ενός ευρύτερου προβληματισμού, μέσα από την περιβόητη δημοφιλία του Τσίπρα. 
Μερικοί το αποδίδουν στις κομματικές και πολιτικές του ικανότητες. Στην έξυπνη και διπλωματική του συμπεριφορά, να φεύγει διά της πλαγίας από τα δύσκολα, μεταθέτοντας τα βάρη των επιλογών του στη λαϊκή συμπαράσταση. 
Άλλοι πάλι λένε ότι κάνει περίπατο, γιατί δεν έχει αντιπάλους. Μερικοί ακόμη πιστεύουν ότι τον ευνοούν οι διεθνείς συνθήκες, που τον θυματοποιούν. Η υπουργός του Φωτίου αναφέρει ότι τέτοιοι χαρισματικοί ηγέτες βγαίνουν κάθε 100 χρόνια. 
Πέρα όμως απ’ όλο αυτό το αλμανάκ των εντυπώσεων και συλλογισμών υπάρχει κάτι ουσιαστικότερο, που μπορεί να παίξει ρόλο και ν’ αποδείξει ότι τελικά μεγαλύτερη αποδοτικότητα μπορεί να προσφέρει η πάλη των γενεών από την πάλη των τάξεων. Δηλαδή οι ηλικιακές συνιστώσες, εναντίον των οικονομικών διαχωρισμών, που φτιάχνονται από την παλέτα των θέσεων, μέσα στον τρόπο παραγωγής. 
Από πρώτη ματιά αυτό φαίνεται ασύνδετο κι έξω από την κλασική μαρξιστική ανάλυση της πολιτικής οικονομίας, αλλά και από την ιστορία των κομματικών αποτυπωμάτων. Δηλαδή απ’ όλα εκείνα που μάθαμε, ότι τα κόμματα διαχρονικώς είναι διαηλικιακές συναθροίσεις, στη βάση των κοινών ιδεολογικών αντιλήψεων. 
Προσεγγίζοντας όμως προσεκτικά τα στοιχεία παρατηρούμε ότι υπάρχουν γενιές που αναλώθηκαν στις καταστροφές, γενιές που έπλασαν οράματα, γενιές που δημιούργησαν πλούτο και σφετερίστηκαν αυτόν και γενιές που στη συνέχεια συνηθισμένες στην ευμάρεια αντιτάχθηκαν σθεναρά σε όλα εκείνα τα δεδομένα, που ερχόμενα ορμητικά, αμφισβήτησαν το κυρίαρχο μοντέλο ζωής. Κι έτσι αντί για εργάτες και καπιταλιστές, μιλάμε για τη γενιά του ’30, την μεταπολεμική γενιά, τη γενιά της αμφισβήτησης και οικολογίας και τώρα τη γενιά που καταλαμβάνει σ’ όλο τον κόσμο πλατείες, μιλώντας εναντίον της ολιγαρχίας των τραπεζών και της λιτότητας, τη γενιά που δεν κατεβαίνει να ψηφίσει, αλλά που εναντιώνεται σε όλα εκείνα που την πλήττουν, με πρώτη την ανεργία. 
Παρατηρώντας τις διάφορες έρευνες που έγιναν στην Ευρώπη με βάση τις ευρωεκλογές του 2009 και τη συμμετοχή σ’ αυτές, παρατηρούμε αυτά τα συγκεκριμένα φαινόμενα. Δηλαδή την εν γένει κομματική αδιαφορία, την απέχθεια στην πολιτική συμμετοχή (από τους 20ρηδες), αλλά και τη ριζοσπαστικοποίηση των συνθημάτων τους, βλέποντας ότι οι αμέσως προηγούμενες γενιές τους τρώνε το ψωμί τους (και το μέλλον τους), με όλη τούτη τη λιτότητα που αποδέχονται ή έχουν επιβάλει, για να συγκρατήσουν τα οικονομικά κέρδη τους, που αποκόμισαν από το παρελθόν. 
Με δυο λόγια ο Τσίπρας μέσω του δημοψηφίσματος, κέρδισε καινούργια πελατεία. Τους νέους που μπορεί στις εθνικές εκλογές να μην ψήφισαν το Σύριζα, αλλά ήταν έτοιμοι να πουν «όχι» στη μονοφαγιά των Ευρωπαίων και στο οικονομικό χάσμα στην Ελλάδα. Δηλαδή από την μια, ανάμεσα στους «προνομιούχους» μισθωτούς (που έχουν ακόμη δουλειά) και στους συνταξιούχους που πρόλαβαν και πήραν σύνταξη κι εφάπαξ (χάρηκαν την ευημερία των προηγούμενων χρόνων) και από την άλλη στους νεότερους, που γι’ αυτούς το σήμερα και το αύριο (ακόμη κι ως λέξη) η σύνταξη ή η κοινωνική αρωγή, είναι πλέον άγνωστες λέξεις. Μήπως λοιπόν ο Τσίπρας είναι στα όρια των 40άρηδων που έχουν από πάνω τους συμπατριώτες του πρώην καλού ευρώ κι από κάτω τους σκλαβωμένους του κακού ευρώ; Μήπως λοιπόν τσιμπάει δημοσκοπικά κι από τους δύο; 
Και το δικό μας διά ταύτα έρχεται επί της ουσίας. Πώς μπορείς να κάνεις αυτό το νέο κόσμο μια κινητήρια δύναμη προς τις ανατροπές, αλλά με οικολογικό πρόσημο; Υπάρχει ένα πλάνο από του Οικολόγους, για να φέρουν κοντά τους αδιάφορους ή απλώς η πολιτική οικολογία γερνάει δυστυχώς με τους πολιτικάντηδες του χώρου, που δεν έμαθαν να χάνουν τις κομματικές και θεσμικές θεσούλες τους; Μήπως δηλαδή η μη ανανέωση των προσώπων έχει σχέση και με τη μη ανανέωση των αντιλήψεων; 

PLAN E της Γη(ς)

του Δημήτρη Χρυσαφίδη

Δύσκολα τα πράγματα.

Η Ελλάδα σε καπιταλιστικό αδιέξοδο. Η ονειρεμένη ανάπτυξη με πρότυπο τη βόρεια Ευρώπη πρέπει να ξεχαστεί για τουλάχιστον 50 χρόνια. Ο καταναλωτισμός που έγινε τρόπος ζωής εμφανίζεται σαν σύνδρομο στέρησης. Προσωρινή λύση ο φραπές. Για το αύριο δεν σκέπτεται κανείς πια. Βλέπει ο καθένας μια πόρτα να κλείνει, μια πόρτα που λεγόταν ευμάρεια, μέσα ή έξω από το ευρώ, ποιότητα ζωής μέσα από την πολυτέλεια (για κάποιους περισσότερη για άλλους λιγότερη), αυτόνομη μηχανοκίνητη μετακίνηση. Το «εγώ» σε πλήρη ανασφάλεια, δεν μπορεί πια να απομονωθεί από το εμείς και να χαράξει δική του πορεία. Όλοι και όλα βυθίζονται κοιτώντας πια μοιρολατρικά προς την πόρτα που κλείνει. 

Ο Alexander Graham Bell, εκτός από εφευρέτης του τηλεφώνου, είπε και μια φράση που ίσως ήταν σημαντικότερη και από το τηλέφωνο:

....καμιά φορά κοιτάμε τόσο επίμονα μια πόρτα που κλείνει και χάνουμε μιαν άλλη που ανοίγει....

Ας δούμε εδώ την πόρτα που κλείνει. 

Ο βιομηχανικός πρώτος κόσμος ζει σε βάρος των φυσικών πόρων και αν όλοι ζούσαν σαν αυτόν, θα χρειάζονταν 4 πλανήτες σαν τη Γη για να τον συντηρήσουν. Αν οι πλούσιοι χωριστούν τελείως από τους φτωχότερους πόσο θα αντέξει αυτό το κάστρο που θα λέγεται Βόρεια Ευρώπη; Οι μεγάλες ανάγκες για ενέργεια, η μη επαρκής αντικατάσταση της ενέργειας με εναλλακτικές μορφές που οδηγούν σε διόγκωση του φαινομένου του θερμοκηπίου, τα αδιέξοδα στη ανακύκλωση των σκουπιδιών (μεταφορές σκουπιδιών σε άλλες περιοχές του πλανήτη για επεξεργασία), η κατανάλωση εισαγόμενων ειδών που ταξιδεύουν και επιβαρύνουν το περιβάλλον με τη μεταφορά τους, η χρήση όλο και περισσότερων νέων ουσιών στη βιομηχανία και τη διατροφή, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με διοξίνες. Μια πόρτα ενός μοντέλου κλείνει, ενός μοντέλου με ημερομηνία λήξης. 

Εδώ ας τολμήσουμε να αντιμετωπίσουμε την στιγμή του απόλυτου φόβου, ας δοκιμάσουμε για λίγο τον εφιάλτη της απόλυτης έλλειψης χρημάτων. Σαν ένα κακό όνειρο, που μετά θα ξυπνήσουμε στον άνετο καναπέ μας. Ας δούμε μιαν Ελλάδα να βγαίνει από το ευρώ, να πτωχεύει, να μένει με λιγοστή ενέργεια. Ποιό θα ήταν τότε το πρώτο ερώτημα που θα έπρεπε να απαντηθεί;

Πώς θα ζήσουμε;

Ξαφνικά λοιπόν η τροφή και το νερό εμφανίζονται τα βασικά αγαθά για την συντήρηση του πληθυσμού εν ζωή. Η διαχείριση λοιπόν της κατάστασης με έναν τέτοιο στόχο, αλλά παράλληλα με μια προοπτική βιωσιμότητας σε αρμονία με το περιβάλλον θα μπορούσε να αποτελέσει το όνειρο της γης, που έτσι θα μπορούσε να κρατήσει επάνω της το ανθρώπινο είδος χωρίς αδιέξοδα. Η διαχείριση αυτή δεν θα πρέπει να έχει το χαρακτηριστικό της προχειρότητας αλλά να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο. Προφανώς ο πληθυσμός δεν μπορεί να παραμείνει στα μεγάλα αστικά κέντρα που δεν μπορούν να παρέξουν τροφή, αλλά θα πρέπει να στραφεί στη εγκαταλειμμένη επαρχία για να ζήση. Γιατί η τροφή  βρίσκεται εκεί, στην αγροτική οικονομία, στην καλλιέργεια της γης, στη δασική οικονομία, στην  αλιεία και σε πολλή δευτερεύουσα μοίρα στην κτηνοτροφία, μιας και η τελευταία κρύβει από μόνη της πολλά περιβαλλοντικά αλλά και διατροφικά αδιέξοδα. Θα χρειαστεί λοιπόν ένα σχέδιο για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, για  την στροφή του πληθυσμού στην γεωργία χωρίς τα αδιέξοδα της χρήσης των χημικών ούτε και των εισαγόμενων σπόρων.